Zapalenie ścięgna Achillesa: przyczyny, objawy i leczenie

Ścięgno Achillesa to jedno z najważniejszych i jednocześnie najbardziej narażonych na urazy ścięgien w ludzkim ciele.

Jego zapalenie, znane również jako tendinopatia Achillesa, jest bolesnym schorzeniem, które dotyka zarówno sportowców, jak i osoby prowadzące mniej aktywny tryb życia. W niniejszym artykule omówimy szczegółowo, czym jest zapalenie ścięgna Achillesa, jakie są jego przyczyny, objawy, a także jak można je leczyć i zapobiegać nawrotom.

Budowa ścięgna Achillesa i jego funkcje

Ścięgno Achillesa jest największym i jednym z najsilniejszych ścięgien w ludzkim ciele. Łączy mięśnie łydki — mięsień brzuchaty oraz płaszczkowaty — z kością piętową. Dzięki niemu możliwe jest wykonanie takich ruchów jak zginanie stopy w stawie skokowym czy wchodzenie na palce. Jest to kluczowy element podczas chodzenia, biegania oraz skakania, co sprawia, że jest ono nieustannie narażone na przeciążenia. Ze względu na swoją funkcję oraz intensywność obciążeń, ścięgno Achillesa jest wyjątkowo podatne na urazy, w tym na zapalenie.

Zapalenie ścięgna Achillesa: przyczyny

Zapalenie ścięgna Achillesa https://krakow.bodymove.pl/ jest stanem zapalnym wywołanym nadmiernym obciążeniem ścięgna. Może mieć różne przyczyny, które w zależności od stylu życia, wieku oraz kondycji fizycznej mogą się różnić. Do głównych przyczyn zapalenia ścięgna Achillesa należą:
1. Przeciążenie fizyczne – Intensywne bieganie, długotrwałe marsze czy skakanie są czynnikami, które najczęściej prowadzą do przeciążenia ścięgna. Dotyczy to przede wszystkim sportowców, zwłaszcza biegaczy długodystansowych, piłkarzy, koszykarzy oraz tenisistów.
2. Niewłaściwe obuwie – Noszenie butów o niewłaściwej amortyzacji, zwłaszcza podczas intensywnego treningu, może prowadzić do nadmiernych obciążeń w obrębie ścięgna. Niewłaściwe podparcie stopy oraz zbyt twarda podeszwa mogą prowadzić do przeciążenia i mikrourazów.
3. Nieprawidłowa technika treningowa – Błędy techniczne podczas biegania czy innych aktywności fizycznych mogą zwiększać ryzyko uszkodzenia ścięgna. Niewłaściwe ułożenie stopy podczas biegu czy zbyt szybkie zwiększanie intensywności treningu prowadzą do nadmiernego napięcia ścięgna.
4. Zmiany anatomiczne – Osoby z wadami postawy, takimi jak płaskostopie czy nadmierne koślawe ustawienie stóp, są bardziej narażone na zapalenie ścięgna Achillesa. Wady te powodują nierównomierne obciążenie ścięgna, co może prowadzić do stanów zapalnych.
5. Proces starzenia – Z wiekiem elastyczność ścięgna Achillesa maleje, a tkanka łączna staje się bardziej podatna na uszkodzenia. Osoby powyżej 40. roku życia są szczególnie narażone na zapalenie ścięgna Achillesa, zwłaszcza jeśli prowadzą aktywny tryb życia.

Objawy zapalenia ścięgna Achillesa

Zapalenie ścięgna Achillesa charakteryzuje się kilkoma specyficznymi objawami, które mogą być różnie nasilone w zależności od stopnia uszkodzenia. Do najczęstszych objawów zaliczają się:
1. Ból – Zwykle zaczyna się od łagodnego bólu w tylnej części stopy, tuż nad piętą, który nasila się podczas ruchu. W bardziej zaawansowanych przypadkach ból może być ostry i pojawiać się także w spoczynku.
2. Obrzęk – W wyniku stanu zapalnego może dojść do obrzęku w okolicy ścięgna, co jest wyraźnie widoczne i wyczuwalne pod skórą.
3. Sztywność poranna – Charakterystycznym objawem jest uczucie sztywności ścięgna rano po przebudzeniu. W miarę „rozruszania” stopy, objaw ten zwykle ustępuje, ale może powracać po dłuższym okresie bezruchu.
4. Trudności w poruszaniu się – Osoby z zapaleniem ścięgna Achillesa mogą mieć problemy z chodzeniem, wspinaniem się po schodach czy wchodzeniem na palce. W bardziej zaawansowanych przypadkach ból może utrudniać wykonywanie codziennych czynności.
5. Zgrubienie ścięgna – W dłuższej perspektywie czasowej może dojść do zgrubienia ścięgna w miejscu, gdzie dochodzi do przeciążeń i mikrourazów.

Diagnostyka zapalenia ścięgna Achillesa

Diagnoza zapalenia ścięgna Achillesa opiera się głównie na wywiadzie medycznym oraz badaniu fizykalnym. Lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta ocenia stan ścięgna, badając jego ruchomość oraz reakcje na nacisk. Często dodatkowo wykonywane są badania obrazowe, takie jak ultrasonografia czy rezonans magnetyczny, które pozwalają dokładnie ocenić stopień uszkodzenia ścięgna i wykluczyć inne schorzenia.

Leczenie zapalenia ścięgna Achillesa

Leczenie zapalenia ścięgna Achillesa zależy od stopnia zaawansowania schorzenia. W początkowych stadiach, gdy objawy są łagodne, wystarczające mogą okazać się metody zachowawcze, jednak w poważniejszych przypadkach może być konieczna interwencja chirurgiczna.
1. Odpoczynek i unikanie przeciążeń – Kluczowym elementem leczenia jest odpoczynek i unikanie nadmiernych obciążeń ścięgna. Zaleca się tymczasowe zaprzestanie aktywności fizycznej, która prowadziła do zapalenia.
2. Leczenie farmakologiczne – W celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen czy diklofenak. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić zastrzyki kortykosteroidowe.
3. Fizjoterapia – Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające ścięgno Achillesa są nieodłącznym elementem leczenia. Fizjoterapia pomaga zwiększyć elastyczność ścięgna oraz poprawić jego wytrzymałość, co jest kluczowe dla uniknięcia nawrotów.
4. Zabiegi fizykalne – Wspomagająco można stosować zabiegi fizykalne, takie jak ultradźwięki, laseroterapia czy krioterapia, które pomagają zmniejszyć stan zapalny i przyspieszyć regenerację tkanek.
5. Chirurgia – W przypadku poważnych uszkodzeń ścięgna, które nie reagują na leczenie zachowawcze, konieczne może być przeprowadzenie operacji. Zabieg chirurgiczny polega na oczyszczeniu ścięgna z uszkodzonych tkanek i może obejmować także rekonstrukcję ścięgna.

Zapobieganie zapaleniu ścięgna Achillesa

Aby zapobiec nawrotom zapalenia ścięgna Achillesa, warto wprowadzić kilka prostych zasad do codziennego życia. Przede wszystkim ważne jest regularne rozciąganie mięśni łydki oraz wzmocnienie ścięgna poprzez odpowiednie ćwiczenia. Unikanie przeciążeń oraz stopniowe zwiększanie intensywności treningu to kolejne istotne elementy profilaktyki. Należy również zadbać o odpowiednie obuwie, które zapewni właściwą amortyzację i wsparcie dla stóp.
Zapalenie ścięgna Achillesa to bolesne schorzenie, które może znacząco ograniczyć zdolność do codziennego funkcjonowania. Wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie są kluczowe, aby uniknąć poważniejszych uszkodzeń ścięgna. Regularna profilaktyka, w tym ćwiczenia wzmacniające oraz unikanie przeciążeń, może pomóc w zapobieganiu nawrotom tej dolegliwości.